NHẶT SẠN CHÍNH SÁCH:

(Tranh: sưu tầm trên internet)

Ngày 05/6/2019, Bộ Kế hoạch Đầu tư ban hành Công văn 3763/BKHĐT-HTX của hướng dẫn chuyển đổi hợp tác xã sang loại hình doanh nghiệp. Theo đó, nếu hợp tác xã tổ chức, hoạt động không phù hợp quy định pháp luật hoặc muốn chuyển đổi sang loại hình tổ chức khác và không rơi vào tình trạng "mất khả năng thanh toán" thì thực hiện như sau:

Bước 1: Tiến hành đại hội thành viên, cụ thể: Chuẩn bị đại hội thành viên theo Điều 31, 32 và 33 Luật Hợp tác xã và Khoản 2 Điều 32 Nghị định 193/2013/NĐ-CP của Chính phủ; Đại hội thành viên biểu quyết và ra Nghị quyết về việc giải thể tự nguyện để thực hiện chuyển đổi hợp tác xã.

Bước 2: Giải thể tự nguyện theo thủ tục tại Khoản 1 Điều 19 Nghị định 193/2013: Hội đồng giải thể thực hiện các công việc theo quy định tại Điểm a, Điểm b Khoản 1 Điều 54 Luật Hợp tác xã 2012, tham khảo trình tự gồm các bước đơn cử như: Lập báo cáo kiểm kê, đánh giá toàn bộ tình hình hoạt động và tài chính của hợp tác xã; Xây dựng phương án xử lý tài sản, vốn, các khoản nợ, thanh lý các hợp đồng kinh tế của hợp tác xã và thông báo công khai cho thành viên, người lao động, cá nhân và các tổ chức liên quan; Hội đồng giải thể lập biên bản nhất trí phương án giải thể tự nguyện nếu được các thành viên, người lao động, cá nhân và các tổ chức liên quan chấp thuận,….

Bước 3: Thành lập doanh nghiệp mới theo quy định

---------------------------------------------------------

SẠN CHÍNH SÁCH: Đây có thể là một hướng dẫn chủ trương đúng với xu hướng chuyên môn hoá hoạt động quản lý của tổ chức kinh tế quy mô hợp tác xã vốn lỏng lẻo, không yêu cầu trình độ quản lý cao sang mô hình doanh nghiệp, tuy nhiên nội dung hướng dẫn  của Bộ Kế hoạch và Đầu tư không rõ ràng và có sung đột với Luật Đất đai năm 2013 trong một số trường hợp tại Bước 2, cụ thể như sau:

- Công văn 3763/BKHĐT-HTX hướng dẫn: “Xác định giá trị tài sản, vốn, quỹ quy định tại Điều 48 Luật Hợp tác xã”, nhưng tại Điều 48 Luật Hợp tác xã không hướng dẫn về cách xác định tài sản mà nội dung là hướng dẫn phân loại tài sản.

- Cũng theo Điều 48 Luật Hợp tác xã có xác định tài sản không chia có “a) Quyền sử dụng đất do Nhà nước giao đất, cho thuê đất;” Theo điều 65 Luật Đất đai thì Nhà nước sẽ thu hồi đất trong trường hợp: “ … người sử dụng đất thuê của Nhà nước trả tiền thuê đất hàng năm bị giải thể…”

Như vậy khi HTX giải thể thì trước tiên sẽ bị Nhà nước thu hồi đất, là tư liệu sản xuất chính của HTX, như vậy doanh nghiệp dự kiến chuyển đổi thành sẽ không thể được ký hợp đồng thuê đất theo pháp nhân mới vì quy định không cho phép cho thuê đất vô điều kiện khôgnt hôgn qua đấu giá. Doanh nghiệp sau chuyển đổi phải đảm bảo được 5 yêu cầu sau để được tiếp tục thuê đất, cụ thể: 

Một là, Điều 58 luật đất đai 2013 và điều 14 nghị định 43/2014/NĐ- CP quy định về điều kiện của chủ đầu tư khi xin giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất để thực hiện dự án gồm có: Có năng lực tài chính để bảo đảm việc sử dụng đất theo tiến độ của dự án đầu tư; Ký quỹ theo quy định của pháp luật về đầu tư; Không vi phạm quy định của pháp luật về đất đai đối với trường hợp đang sử dụng đất do Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư khác

Hai là: Dự án có sử dụng đất phải áp dụng điều kiện quy định tại Khoản 3 Điều 58 của Luật Đất đai gồm: Dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc để cho thuê hoặc để bán kết hợp cho thuê theo quy định của pháp luật về nhà ở; Dự án đầu tư kinh doanh bất động sản gắn với quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản; Dự án sản xuất, kinh doanh không sử dụng vốn từ ngân sách nhà nước.

- Ba là: Điều kiện về năng lực tài chính để bảo đảm việc sử dụng đất theo tiến độ của dự án đầu tư được quy định như sau: Có vốn thuộc sở hữu của mình để thực hiện dự án không thấp hơn 20% tổng mức đầu tư đối với dự án có quy mô sử dụng đất dưới 20 héc ta; không thấp hơn 15% tổng mức đầu tư đối với dự án có quy mô sử dụng đất từ 20 héc ta trở lên; Có khả năng huy động vốn để thực hiện dự án từ các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các tổ chức, cá nhân khác.

- Bốn là: Việc xác định người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư không vi phạm quy định của pháp luật về đất đai đối với trường hợp đang sử dụng đất do Nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư khác xác định theo các căn cứ sau đây: Kết quả xử lý vi phạm pháp luật về đất đai đối với các dự án tại địa phương được lưu trữ tại Sở Tài nguyên và Môi trường; Nội dung công bố về tình trạng vi phạm pháp luật đất đai và kết quả xử lý vi phạm pháp luật đất đai trên trang thông tin điện tử của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tổng cục Quản lý đất đai đối với các dự án thuộc địa phương khác.

- Năm là: Thời điểm thẩm định các điều kiện quy định tại Điều này được thực hiện đồng thời với việc thẩm định nhu cầu sử dụng đất của chủ đầu tư khi cấp Giấy chứng nhận đầu tư, thẩm định dự án đầu tư, lập báo cáo kinh tế – kỹ thuật hoặc chấp thuận đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về xây dựng đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất thì thời điểm thẩm định được thực hiện trước khi tổ chức phiên đấu giá quyền sử dụng đất.

Như vậy, với việc đáp ứng được đủ 5 điều kiện để doanh nghiệp sau chuyển đổi từ Hợp tác xã được tiếp tục thuê lại chính đất của mình là rất khó khăn đối với trình độ quản lý quy mô “hợp tác xã”, việc Bộ Kế hoạch đầu tư hướng dẫn tắt như vậy là trái với Luật Đất đai vì địa phương không được thu hồi đất để giao lại cho pháp nhân mới vô điều kiện