Ngày 26/11/2014, Quốc hội đã thông qua Luật Doanh nghiệp năm 2014 gồm 10 Chương, 213 Điều trong đó có nhiều quy định mới, tăng tính tự chủ về quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp. Luật doanh nghiệp lần này đã tiếp thu những vướng mắc, bất cập trong quá trình vận hành Luật Doanh nghiệp năm 2005 và kết hợp với các luật khác như luật Đầu tư, luật Phá sản … để tạo lập môi trường thông thoáng, kêu gọi, khuyến khích đầu tư nước ngoài, phù hợp với thông lệ quốc tế. Theo đó, Luật Doanh nghiệp năm 2014 có một số đổi mới cơ bản, cụ thể như sau:

          Thứ nhất: Điểm quan trọng nhất là doanh nghiệp được tự do, tự nguyện, cam kết, thoả thuận và chịu trách nhiệm trước Pháp luật; Cho phép công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật, công ty cổ phần có thể chọn một trong hai mô hình tổ chức, quản lý; cho phép lựa chọn cách bầu dồn phiếu hay không bầu dồn phiếu khi bầu thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát công ty cổ phần; cho phép Công ty TNHH một thành viên được giảm vốn điều lệ .v.v. Luật không còn quy định quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp.

          Thứ hai: luật hóa việc dùng mã số thuế làm mã số doanh nghiệp, chuyển đổi doanh nghiệp tư nhân thành công ty TNHH, tăng cường việc bảo vệ cổ đông nhỏ (cổ đông, nhóm cổ đông sở hữu ít nhất 1% số cổ phần phổ thông liên tục trong thời hạn 06 tháng có quyền tự mình hoặc nhân danh công ty khởi kiện ... phù hợp với Luật Phá sản mới ban hành); điều chỉnh giảm tỷ lệ dự họp đại hội cổ đông của công ty cổ phần từ 65% xuống còn 51% phiếu biểu quyết là cuộc họp Đại hội đồng cổ đông được tiến hành; không yêu cầu các công ty cùng loại mới được hợp nhất, sáp nhập, chia, tách đồng thời quy định rõ ràng về quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm cũng như trình tự thủ tục, hồ sơ .v.v.

         Thứ ba: Giấy CNĐKDN chỉ còn 4 nội dung gồm tên doanh nghiệp và mã số doanh nghiệp; Địa chỉ trụ sở chính của doanh nghiệp; Thông tin về chủ doanh nghiệp và Vốn điều lệ không yêu cầu phải đăng ký ngành nghề kinh doanh, danh sách cổ đông sáng lập, Chi nhánh, Văn phòng đại diện, Địa điểm kinh doanh, vốn pháp định .v.v. Điều này đã hiện thực hóa quyền tự do kinh doanh tất cả ngành nghề mà pháp luật không cấm theo quy định tại Hiến pháp, tuy nhiên với những ngành nghề kinh doanh có điều kiện vấn giao cho các bộ ngành liên quan quy định, giám sát việc thực hiện

         Thứ tư: Doanh nghiệp có quyền quyết định về hình thức, số lượng và nội dung con dấu (mẫu mã) của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật, không phải đăng ký với cơ quan Công an như hiện nay, Doanh nghiệp chỉ cần thông báo mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh để đăng tải công khai trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp. Việc quy định mới này sẽ có tác động rất nhiều đến quan điểm về giá trị pháp lý tiên quyết của “con dấu đỏ” đã ăn sâu vào tiềm thức của người Việt Nam.

          Thứ năm: Giấy Chứng nhận đăng ký kinh doanh đồng thời là giấy chứng nhận đầu tư là phù hợp với Luật Đầu tư 2014 mới ban hành, thay thế quy định đối với các nhà đầu tư nước ngoài muốn thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam đều phải được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư sau đó sẽ thành lập doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

           Luật Doanh nghiệp năm 2014 được Quốc hội thông qua, có hiệu lực kể từ 01/7/2015 đánh dấu một bước đổi mới về tư duy soạn thảo Luật khi luật khung đã có sự kết hợp điều chỉnh phù hợp với luật chi tiết, tránh được quy định chồng chéo, giảm quy định về thủ tục hành chính không cần thiết, nâng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp khi quyết định kinh doanh hay rút lui khỏi thị trường.

Ngô Gia Cường.